بسیاری از افراد که برای ایده و استارتاپ‌هایشان نیازمند جذب سرمایه هستند. یکی از مراحل مهمی که بنیانگذاران باید به آن به هنگام جذب سرمایه توجه کنند، مسائل حقوقی است. در این بین مسائل حقوقی مانند ثبت شرکت، ثبت اختراع برای یک محصول، تنظیم قرارداد بین موسسات استارتاپی، صدور سهام و… از جمله مسائل حقوقی است که برای صاحبان ایده مشکل‌ساز است. در این مقاله ما قصد داریم قرارداد استارتاپی و مسائل حقوقی مهم استارتاپ‌ها را بررسی کنیم و بدانیم که استارتاپ‌ها به چه مواردی باید توجه بکنند.
منظور از قرارداد استارتاپی چیست؟
استارتاپ‌ها و سرمایه‌گذاران برای پیشبرد اهداف باید با یکدیگر همکاری کنند، اما نکته مهمی که در این قسمت وجود دارد این است که این موضوع به سادگی امکان‌پذیر نیست و در مسائلی مانند حقوقی باید قوانینی تعیین شود و هر دو‌طرف نسبت به اجرای آن الزام داشته باشند.
هدف از ایجاد قرارداد استارتاپی جلوگیری از اختلاف احتمالی، کنترل بهتر روابط، کاهش ریسک است. نکته مهم در قرارداد استارتاپی این است که تمامی نکات به صورت شفاف بیان شود و هر دو‌طرف آن را قبول داشته باشند.
در قرارداد استارتاپ‌ها چه مواردی باید بیان شود؟
قبل از اینکه بخواهیم توضیح دهیم این موضوع را مطرح کنیم که شما باید به هنگام قرارداد تمامی موارد را بخوانید و از در صورت سوال آن را با یک شخص حقوقی مطرح کنید و یا از سرمایه‌گذار خود بپرسید. در این قسمت ما خلاصه‌ای از موارد مهم که باید در قرارداد مطرح شود را بیان می‌کنیم.
۱٫موضوع قرارداد و میزان سرمایه
این یک روش مرسومی است که شما قبل از امضای قرارداد باید بدانید که موضوع قرارداد چیست؟
همچنین در ابتدای کار باید شفاف‌سازی شود که چه میزان سرمایه‌ای شما دریافت خواهید کرد و این میزان سرمایه به چه‌صورت و در ازای انجام چه‌کاری به شما تعلق خواهد گرفت. به عنوان مثال گاهی اوقات افراد از سرمایه‌های غیرنقدی خود، مانند نیروی کار حرفه‌ای، برای همکاری در استارتاپ سرمایه‌گذاری می‌کنند که تمامی این موارد به هنگام قرارداد باید ثبت شود.
۲٫تعهدات و بندهای قرارداد
این موضوع، مسئولیت‌های طرفین قرارداد را مطرح میکند. بنابراین هر دو‌طرف قرارداد باید به این موضوع توجه کنند که در‌ازای چه فعالیتی، چه خدماتی را دریافت می‌کنند. به عنوان مثال استارتاپ متعهد می‌شود در ازای این مقدار مبلغ، KPI مدنظر سرمایه‌گذار را انجام دهد و یا سرمایه‌گذار در بعد از اتمام KPIهای اولیه استارتاپ، متعهد به پرداخت بعدی شود. پس طرفین قرارداد باید به این موضوع توجه بسیاری بکند.
۳٫مدت زمان قرارداد
زمان یکی دیگر از موارد مهم به هنگام قرارداد است که باید قید شود و هر دو‌طرف از آن آگاهی کامل داشته باشند. اگر برای انجام کار زمان دقیقی مشخص نشود کار بر‌روی روال پیش نخواهد رفت و عملا سرمایه‌گذاری بیهوده خواهد بود.
در هنگام تنظیم قرارداد علاوه بر شروع و پایان قرارداد باید برنامه‌ای مشخص شود که در هر‌زمان قرار است چه میزان از کار پیش برود.
۴٫شرایط فسخ قرارداد
گاهی اوقات ممکن است بعد از مدتی استارتاپ و سرمایه‌گذار به اختلاف بر بخورند، یا اینکه هرکدام از طرفین به تعهدات خود پایبند نباشند و یا بر‌‌اثر ایجاد یک‌سری مسائل و مشکلات هردو‌طرف قادر به ادامه همکاری نباشند. بنابراین استارتاپ و سرمایه‌گذاران به بندهای فسخ قرارداد باید توجه کنند.
انواع قرارداد استارتاپی
در این قسمت قصد داریم که انواع قراردادهای استارتاپی را بررسی کنیم.
قرارداد هم بنیانگذاران (Co-Founder)
هنگام ایجاد یک استارتاپ، هم بنیانگذاران یا موسسان آن مشخص می‌کنند که ایده اصلی چیست، چه کسانی بنیان‌گذار هستند، هرکدام از آنها چه نقشی را ایفا کرده و چه میزان از سرمایه متعلق به آنها است.
توافقنامه سهامداران (Shareholder Agreements)
به منظور مدیریت بهتر یک استارتاپ، لازم است یک توافقنامه ویژه سهامداران تنظیم شود. در این قرارداد نیاز است تا به صورت واضح حقوق هریک از سهامداران و زمان استفاده از آن مشخص شود. این حقوق شامل: حق سهامداران را برای انتقال سهام، حق انحلال اول، بازپرداخت پس از مرگ یا ناتوانی و قدرت سهامداران برای مدیریت و اجرای راه اندازی را تعیین میکند. مهم است که بنیانگذاران شرایط واگذاری و یا فروش هر سهام را برای آینده پیش بینی کنند.
قراردادهای همکاری و استخدامی (Hiring-Employee Contracts)
برای اینکه یک استارتاپ روند رشد خود ادامه دهد، به این نیاز دارد که برای بخش های مختلف خود و در زمان های مشخص اقدام به گرفتن نیروی جدید و یا همکاری با افراد یا مجموعه های دیگر کند و برای این‌کار نیازمند یک قرارداد حقوقی مشخص بین یک فرد و مجموعه می باشد، این قرارداد همکاری باید شرایط و ضوابط هر دو طرف را به روشنی تعیین کند.
توافقنامه عدم افشاء یا رازداری (Non-Disclosure Agreements)
مفهوم قرارداد عدم افشاء اطلاعات یا NDA یعنی اینکه از زمانی که یک کارمند یا سرمایه گذار ورود پیدا میکند در استارتاپ یا کسب و کار باید با امضاء یک قرارداد NDA روبرو شود. این قرارداد این امکان را می دهد که از ایده های بنیانگذاران و کارکنان و اطلاعات اختصاصی و مالکیت استارتاپ خود و هر چه در کسب و کار شما مفهوم اسرار تجاری دارد محافظت کنید.
توافقنامه عملیاتی (Operating Agreement)
برای پیشگیری از بروز هر‌گونه ،سوء برداشت و یا تناقض در اقدام و یا اختلاف در بین بنیانگذاران یک استارتاپ، همه افراد باید توافقنامه عملیاتی جامع را امضا نمایند. این توافقنامه باید ارتباط بنیانگذاران را معین کند، در واقع توافقنامه عملیاتی اجرای تمام کارهای آینده استارتاپ را ترسیم میکند و بیشتر در مورد شرایط اجرایی فعالیت ها صحبت می کند.
۱۰ اشتباه رایج در موارد حقوقی استارتاپ‌ها
در این بین استارتاپ‌ها ممکن است به برخی از موارد حقوقی آشنا نباشند و این یک دلیل کامل واضح است. اما در این قسمت می‌خواهیم ۱۰ اشتباه رایج حقوقی را بیان کنیم. از مشکلات حقوقی استارتاپ‌های می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱٫عدم بهره‌مندی از تخصص مشاور حقوقی در استارتاپ‌ها
۲٫عدم ایجاد ساختار مناسب کسب و کار
۳٫عدم انعقاد تفاهم‌نامه بنیانگذاران در ابتدای شروع به کار استارتاپ‌ها
۴٫عدم انعقاد قرارداد محرمانگی و قرارداد عدم رقابت
۵٫عدم وجود شرایط و ضوابطی که مشتریان نسبت به آن متعهد شوند
۶٫عدم وجود سیاست حفظ حریم خصوصی
۷٫نداشتن حق کپی رایت، ثبت اختراع، علائم تجاری
۸٫عدم انتخاب با دقت سرمایه‌گذار خارجی
۹٫عدم اجرای دقیق سیاست‌های منابع انسانی در کسب و کارهای نوپا
۱۰٫عدم استفاده مناسب از قراردادهای ضروری در حین فعالیت.
این مواردی که گفته شد جز موارد ابتدایی است که بسیاری از استارتاپ‌ها با آن درگیر هستند. بنابراین بهتر است قبل از قرارداد باید این نکات مهم را مدنظر داشته باشید.
برای خواندن مقاله ۹ پرسش کلیدی که باید در جلسات جذب سرمایه پاسخ دهید کلیک کنید.
مسائل حقوقی یکی از مهم‌ترین مواردی است که استارتاپ‌ها باید به‌هنگام عقد قرارداد به آن توجه کنند و باید از تمامی مواردی که در قرارداد آورده شده است را بررسی کنند. همچنین بهتر است که قبل از قرارداد با یک فرد حقوقی آن را بررسی کنند. در این مقاله ما مه‌ترین مسائل درباره قرارداد استارتاپی را بررسی کردیم. هاب به عنوان یک سرمایه‌گذار سعی دارد تمامی موارد حقوقی را رعایت کند. همچنین استارتاپ‌ها می‌توانند قبل از عقد قرارداد با مسئول حقوقی هاب صحبت کند و از این طریق سوالات خود را بپرسد.
